2008 Stabat Mater – interview met Ben van Wanrooij

 

f-2008-Ben van Wanrooij

Interview met Dirigent Ben van Wanrooij

Bron: BNdeStem;  12 mrt 2008 – OOSTERHOUT – Gemengd Koor Oosterheide zingt zondag werk van Dvorák.

Stabat Mater is rouwverwerking

Het Stabat Mater van de Tsjechische componist Antonín Dvořák (1841-1904) is zo vol emotie geschreven dat dirigent Ben van Wanrooij tranen in zijn ogen krijgt als hij over dit passiewerk spreekt.

Ben van Wanrooij is dirigent van het Gemengd Koor Oosterheide. Zondag brengt het koor het Stabat Mater in de St. Jansbasiliek in Oosterhout.

Stabat Mater Dolorosa zijn de beroemde beginwoorden van het werk. De moeder door smart bevangen. Hiermee begint een gedicht op de Moeder Maria in haar verdriet om de gekruisigde Jezus Christus. De Latijnse tekst is in de Middeleeuwen ontstaan. Als schrijvers worden genoemd Johannes Fidenze (1221-1274) en Jacopone Benedetti da Todi (1228-1306).

Daarna hebben honderden componisten het Stabat Mater op muziek gezet. “Maar die van Antonín Dvořák is een van de mooiste”, zegt Ben van Wanrooij.

Het werk is het lijdensverhaal van Christus maar dan vanuit de moeder Maria beschreven. Daarom wordt het Stabat Mater in de Goede Week uitgevoerd. Later, na de Reformatie, werd het lijdensverhaal veel meer vanuit Christus bezien. Dat leidde tot de beroemde Johannes- en Mattheus-passieconcerten.

Op de vraag waarom Dvořák het Stabat Mater heeft geschreven, vertelt Van Wanrooij een heel triest verhaal. Dvorák trouwde in 1873 met Anna Cernakova. Hij was toen al met het Stabat Mater bezig. Maar omdat hij een ‘broodcomponist’ was componeerde hij heel veel en gaf hij het Stabat Mater ter bewaring aan een vriend.

Het noodlot sloeg toe. Antonín en Anna kregen kort achter elkaar drie kinderen, die alle drie snel overleden. Dit was voor Dvořák de directe aanleiding om het in schets gecomponeerde werk te voltooien en te orkestreren. De première was in december 1880 in Praag.

Ben van Wanrooij kent elke noot van het stuk. Nog steeds ontroert het werk hem enorm. “Het Stabat Mater staat veel dichter bij de mensen dan de Johannes- en de Mattheuspassion van Bach. Want Maria is een mens van vlees en bloed, terwijl Christus veel hoger staat.”

Het Stabat Mater is een werk voor solisten, koor en orkest geworden. Het valt in tien delen uiteen. Samen vormen ze de neerslag van het hele rouwproces. Van verdriet en verbijstering tot acceptatie en loutering.

“De muziek zegt veel over Dvořák”, zegt Van Wanrooij. “In zijn muziek is hij altijd positief: hoe kan ik mijn verdriet verwerken. Bij Dvorák persoonlijk leidde het verdriet om de dood van zijn kinderen tot een keuze voor het geloof. Dat is ook in Stabat Mater waar te nemen. In de latere delen maakt hij zijn eigen verdriet steeds ondergeschikter aan dat van Maria. Van Wanrooij: “Het getuigt van een intens religieus gevoel om je eigen verdriet weg te cijferen voor dat van de Moeder Gods.”

Na deze treurige periode kreeg Dvořák nog vijf kinderen die een lang leven waren beschoren. Dvořák stierf in 1904.

 

Reacties zijn gesloten.